ถ้ำผาเจ้า มีลักษณะเป็นภูเขาหินหรือที่ชาวบ้านเรียกว่า ภูผา มีประวัติความเป็นมาเล่าว่า ในอดีตเมืองต้าเป็นเมืองเล็กที่ขึ้นต่อเมืองลำปาง มีเจ้าเมืองคือ พระยาเวชสุวรรณ เมื่อกองทักพม่าเข้ามาตีเมืองลำปาง ก็เข้าตีเมืองต้าด้วยหลังจากที่ยึดเมืองลำปางได้สำเร็จ แต่ด้วยกำลังพลทหารของเมืองต้ามีน้อยกว่ามากจึงพ่ายให้กับพม่า เจ้าเมืองเมืองต้าและครอบครัวพร้อมองครักษ์ได้หนีมาหลบซ่อนอยู่ในถ้ำผาแห่งนี้ เพราะบริเวณรอบถ้ำเป็นป่าไม้ ใช้อำพรางข้าศึกได้ดี ทหารพม่าออกค้นหาเจ้าเมืองต้าจนทั่วก็ไม่พบ และคิดว่าเจ้าเมืองต้าคงจะหลบหนีไปไกลแล้วจึงจะเลิกติดตามแล้วยกทัพกลับ